Weerstandsvermogen

De uitvoering van provinciale activiteiten brengt risico's met zich mee. Een actief risicomanagementbeleid helpt bij het beheersen van deze risico's. Uw Staten stellen het risicomanagementbeleid periodiek (eens per 4 jaar) vast. Eind 2017 stellen uw Staten dit opnieuw vast. Als onderdeel van het beleid zorgen we voor voldoende reserves om de voorziene en onvoorziene risico's met financieel gevolg op te vangen.

Ontwikkelingen

Het weerstandsvermogen is op dit moment toereikend. De confrontatie van de beschikbare weerstandscapaciteit van € 228,9 miljoen en de benodigde weerstandscapaciteit van € 107 miljoen levert een ratio op van 2,1. Zie voor een onderbouwing van de beschikbare en benodigde weerstandscapaciteit de beide blokken aan de rechter kant.

Beleidskader

In 2013 hebben uw Staten het risicomanagementbeleid geactualiseerd (PS/2013/873). Wij hebben de uitvoeringsregels vastgesteld in 2014.

Beschikbare weerstandscapaciteit

Beschikbare weerstandsvermogen	( x 1 miljoen)
Reserve	Omvang reserve
Algemene risicoreserve	€ 69,6
Diverse bestemmingsreserves	€ 30,7
Risicoreservering binnen projecten	€ 128,3
Totaal incidenteel	€ 228,6
Onvoorzien	€ 0,3
Totaal structureel	€ 0,3
Totaal beschikbaar weerstandsvermogen	€ 228,9
Ongebruikte belastingcapaciteit	€ 39,9

De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de in de tabel genoemde reserves (of een deel van de reserve) en de risicoafdekking in de projecten zelf. Met deze middelen kunnen we de tegenvallers opvangen. Volgens het risicomanagementbeleid geldt als uitgangspunt dat per project of programma een risicoreservering van 10% moet worden opgenomen (tenzij een analyse leidt tot een ander percentage), terwijl de saldireserve dient ter afdekking van risico’s binnen de reguliere processen. We dekken risico’s dus niet dubbel af. We nemen voorzieningen niet mee in de beschikbare weerstandscapaciteit. Immers bij het opnemen van een voorziening gaan we ervan uit dat het risico zich voordoet (en is het dus geen risico meer).

De beschikbare weerstandscapaciteit is € 228,9 miljoen.

Incidenteel
De Algemene risicoreserve bestaat uit € 69,9 miljoen dat direct besteedbaar en aangewend kan worden ter financiering van opgetreden risico’s in het reguliere proces. Daarvan is € 1,0 miljoen voor beheersing van fiscale risico’s en € 37,0 miljoen voor het opvangen van overige risico’s.
Daarnaast is binnen deze reserve:
- € 2,7 miljoen gereserveerd voor het opvangen van resterende risico’s ADT
- € 2,3 miljoen voor risico’s die voortkomen uit de reconstructiewet.
- € 25,5 miljoen voor garantstellingen Breedband (stond voorheen gereserveerd binnen het projectbudget)
- € 1 miljoen voor het actieplan 'Twente werkt'.
- € 75.000 voor de garantstelling 'Slimme proti keten'.

De bestemmingsreserves bestaan uit de Reserve Europese programma’s van € 4,6 miljoen en Reserve Energiebesparing van circa € 0,4 miljoen ter dekking van leningen en rente- en beheerskosten. Daaraan is de reserve Verkeer en Vervoer toegevoegd van € 25,7 miljoen. Dit is de actuele omvang van de risicobuffer binnen deze reserve.

We houden in de projectbegrotingen ook rekening met het opvangen van risico’s, meestal in de vorm van een post onvoorzien. We houden in projecten op dit moment € 128,3 miljoen, waarvan € 58,1 miljoen voor de uitvoeringsreserve EHS, aan om risico’s binnen de specifieke projecten en programma’s op te vangen.

De beschikbare weerstandscapaciteit is uit reserves opgebouwd en kan als incidenteel beschikbaar weerstandsvermogen worden beschouwd.

Structureel
Tot het beschikbare weerstandsvermogen behoort ook de structurele post 'onvoorzien' die opgenomen is voor € 0,3 miljoen.

Benodigde weerstandscapaciteit

Bij de berekening van het benodigde niveau van weerstandscapaciteit streven we naar een zo volledig mogelijk risicoprofiel. Niet alle risico’s zijn te voorzien, het risicoprofiel is daardoor nooit 100% volledig.

Periodiek actualiseren wij de risico's en beheersmaatregelen van de organisatie. De benodigde weerstandscapaciteit bedraagt volgens het laatste beeld € 107 miljoen.

Er kan onderscheid gemaakt worden tussen incidentele en structurele risico's. Bij de behandeling van de benodigde weerstandscapaciteit behandelen we alle risico's als incidenteel. Indien structurele risico's zich voordoen kunnen we hier namelijk binnen een jaar maatregelen voor treffen ter voorkoming van dergelijke risico's in de toekomst.

In de onderstaande tabel geven we weer welke risico's de grootste invloed hebben op de benodigde weerstandscapaciteit. In de tabel hebben wij twee risico's niet genoemd die wel aandacht verdienen. Dit zijn risico's ten aanzien van vermogensbeheer en grond. In de tabel komt tevens naar voren dat het risico van het programma voor realisatie van de EHS/ Ontwikkelopgave een grote invloed heeft op de benodigde weerstandscapaciteit. Dit komt met name door de financiele omvang van het programma. Een risico of onzekerheid in de raming kan daardoor een groter financieel gevolg krijgen. De risico's die zijn geïdentificeerd hebben voornamelijk betrekking op de ramingen en nog niet op de uitvoering.

Vermogensbeheer
De marktontwikkelingen zijn van invloed op de obligatieportefeuille. Dit heeft effect op de omvang van het vermogen. De onderliggende renterisico’s en koersrisico’s beschrijven we in de paragraaf financiering. Het financiële gevolg van dit risico nemen we niet mee in het weerstandsvermogen.

Grond
In de paragraaf grondbeleid gaan we in op de risico’s van ons grondbezit, waarvan de financiële gevolgen zijn afgedekt door de algemene reserve grond (ARG).

Verbonden partijen
Voor specifieke informatie over de risico's rondom verbonden partijen en de manier waarop daarmee wordt omgegaan verwijzen wij u naar de paragraaf Verbonden partijen.

Risico’s met grootste invloed op benodigde weerstandscapaciteit
Omschrijving risico	Invloed op benodigde weerstandscapaciteit	Kerntaak
EHS / Ontwikkelopgave
Binnen de ontwikkelopgave komen risico’s rondom verwerving, inrichtingsmaatregelen, eindbeheer en verbetervoorstellen naar voren.	23,0%	Gebiedsontwikkelingen
Leningen
De provincie loopt het risico dat leningen die niet afgedekt zijn door een voorziening niet terugbetaald kunnen worden.	13,0%	Diverse kerntaken
N340
Er zijn meerdere risico’s van dit project die de provincie financieel kunnen raken.	13,0%	Mobiliteit
Concessie en contractbeheer openbaar vervoer
Verminderde reizigersopbrengsten, rijksbezuinigingen en ontwikkelingen ten aanzien van indexering	5,0%	Mobiliteit
Breedband
De provincie loopt een financieel risico indien garanties, zodra die zijn afgegeven aan partijen, worden ingeroepen.	5,0%	Regionale Economie
Ruimte voor de Rivier IJsseldelta
Er zijn meerdere risico’s van dit project die de provincie financieel kunnen raken.	4,0%	Gebiedsontwikkelingen
N34
Er zijn meerdere risico’s van dit project die de provincie financieel kunnen raken.	2,0%	Mobiliteit
Area Development Twente (ADT)
De provincie loopt financiële risico’s rondom de grondexploitatie van het ADT.	1,0%	Gebiedsontwikkelingen
* o.b.v. begroting 2017

Financiële kengetallen

In de Meicirculaire provinciefonds 2015 is aangekondigd dat het BBV gaat voorschrijven dat in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing een verplichte basisset van zes financiële kengetallen moet worden opgenomen die gaan gelden voor de begroting vanaf 2016. In onderstaande tabel treft u de bedoelde kengetallen aan.

Onze netto schuldquote is door het ontbreken van enige vaste schuld van betekenis uitstekend te noemen. De bezittingen overtreffen de schulden, waardoor het kengetal negatief wordt. Zolang de netto schuldquote negatief is, heeft dit kengetal een zeer beperkte waarde. Dit geldt in nog sterkere mate voor de voor verstrekte leningen gecorrigeerde netto schuldquote.

Onze solvabiliteit is uitstekend te noemen. In de literatuur wordt een minimum van tussen de 25 en 40% genoemd om een niet-financiële onderneming gezond te mogen noemen.

Wij hebben geen grondexploitaties, waardoor dit kengetal 0% bedraagt en geen betekenis heeft.

De berekeningswijze van het kengetal 'Structurele exploitatieruimte' wijkt af van de wijze waarop wij dat in paragraaf 4.4.2 presenteren. Niettemin blijkt ook uit dit kengetal dat in 2016 de structurele baten de structurele lasten overtreffen en wij een duurzaam financieel evenwicht hebben. Wij zullen in het komende jaar bezien of en hoe dit kengetal gecombineerd/geïntegreerd kan worden in paragraaf 4.4.2.

Uit het kengetal ‘belastingcapaciteit’ blijkt dat wij minder belasting heffen dan het gemiddelde in Nederland. Doordat wij het tarief de komende jaren gelijk houden, daalt het kengetal omdat het gemiddelde tarief in de loop van de tijd stijgt.

Financiële kengetallen
	Realisatie 2015	Begroting 2016	Realisatie 2016
Netto schuldquote	-191,70%	-174,71%	-230,49%
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen	-271,01%	-260,68%	-300,56%
Solvabiliteitsratio	81,36%	80,14%	86,25%
Kengetal grondexploitatie	0,00%	0,00%	0,00%
Structurele exploitatieruimte	9,85%	2,85%	21,10%
Belastingcapaciteit: Opcenten	98,28%	97,20%	97,20%

Relevante links

Statenvoorstel Nota Risicomanagement (PS/2013/873)

Mijlpalen

Eind 2017 moeten uw Staten het risicomanagementbeleid opnieuw herijken.

P r e s t a t i e s	Financiën
		Groen (onder-besteding)	Oranje (onder-besteding)	Rood (over-besteding)
	Groen	Groen	Groen	Rood
	Oranje	Oranje	Oranje	Rood
	Rood	Rood	Rood	Rood